اگرچه کرفس را می‌توان در هر فصلی پیدا کرد اما بهترین طعم را در فصل تابستان دارد.
رشد کرفس به اندازه 30 تا 40 سانتیمتر است و از برگهایی تشکیل شده است که بوسیله ساقه به هم متصل شده است و شکلی خرطومی‌پیدا می‌کند.
کرفس گیاهی دو ساله است که متعلق به خانواده آمبلیفریا می‌باشد و گیاهانی مانند هویج، رازیانه، جعفری و شوید نیز به آن تعلق دارند.
اگرچه همه از ساقه کرفس استفاده میکنند اما برگ، ریشه و دانه‌های آن نیز می‌توانند بعنوان غذا و همچنین درمانهای طبیعی استفاده گردند.
فواید کرفس
کرفس حاوی ویتامین c و مواد دیگری است که سلامت را تقویت میکنند موادی مانند فالیدز(phalides)، که باعث کاهش کلسترول می‌شود و کومارینز(Coumarrins) که از ابتلا به سرطان جلوگیری می‌کند.
مواد موجود در 100 گرم کرفس
| ویتامین K | 35.26 میکروگرم |
| ویتامین C | 8.40 میلی گرم |
| پتاسیم | 344.40 میلی گرم |
| فولات | 33.60 میکروگرم |
| فیبر | 2.04 گرم |
| منگنز | 0.12 میلی گرم |
| ویتامین B6 | 0.10 میلی گرم |
| کلسیم | 48.00 میلی گرم |
| ویتامین B1 | 0.06 میلی گرم |
| منیزیم | 13.20 میلی گرم |
| ویتامین A | 160.80 واحد |
| تریپتوفان | 0.01 گرم |
| فسفر | 30.00 میلی گرم |
| ویتامینB2 | 0.05 میلی گرم |
| آهن | 0.48 میلی گرم |
منبعی از ویتامین C
کرفس منبعی غنی از ویتامین C می‌باشد که از سیستم ایمنی حمایت می‌کند. موادی که غنی از ویتامین C هستند مانند کرفس به کاهش علائم سرماخوردگی و همچنین سرماخوردگیهای سخت کمک میکنند.
بیشتر از 20 مطالعه تحقیقاتی نشان داده‌اند که ویتامین C با سرماخوردگی مبارزه می‌کند.
علاوه بر این ویتامین C از تخریب رادیکالهای آزاد که باعث التهاب می‌شوند جلوگیری میکنند و همچنین سختی التهابات در بیماریهایی نظیر آسم و آرتروز را کاهش می‌دهد.
ویتامین C از وجود رادیکالهای آزاد که با اکسید کردن کلسترول و هدایت آن به سمت پلاکهای خونی باعث حمله قلبی و سکته می‌شوند جلوگیری می‌نمایند.
ویتامین C برای تقویت سلامت سیستم قلبی ـ عروقی مفید می‌باشد. با این همه خواصی که ویتامین C دارد هیچ جای تعجبی نیست که مصرف سبزیجات و میوه‌هایی که غنی از این ویتامین هستند باعث کاهش مرگ و میر بوسیله بیماریهای قلبی، سکته و سرطان می‌گردد.
تاثیر بر فشار خون
کرفس حاوی موادی است که به آن سالیدس(Pthalides) می‌گویند و به آرام شدن (Relax) ماهیچه‌های اطراف رگها کمک می‌کند و باعث گشاد شدن رگها می‌گردد. با فضا‌هایی که در رگها بوجود می‌آید خون می‌تواند با فشار کمتری حرکت کند و فشار خون بالا کاهش می‌یابد.
سالیدس، استرس را نیز کاهش می‌دهد.( استرس عامل انقباض رگها می‌باشد.) کرفس حاوی سدیم بالا نیز می‌باشد.
کاهش دهنده کلسترول
در مطالعه‌ای که بر روی حیواناتی با کلسترول بالا انجام گرفت، مشخص شد که کرفس کلسترول خون را کاهش می‌دهد.
ادرار آور بودن
دانه‌های کرفس و خانواده آن که در اطراف مدیترانه یافت می‌شوند به عنوان ماده‌ای ادرار آور استفاده می‌شوند. امروزه ما می‌دانیم که کرفس به دلیل وجود پتاسیم و سدیم که مواد معدنی بسیار مهمی‌در حفظ تعادل در ادرار و تحریک آن هستند، بعنوان گیاهی ادرار آور مصرف می‌شود.
بالا بردن سلامتی
کرفس حاوی ماده‌ای است بنام کومارین(Coumarins) که از تخریب سلولها بوسیله رادیکالهای آزاد جلوگیری می‌کند، بنابراین باعث کاهش تغییراتی می‌شود که افزایش آنها موجب سرطانی شدن سلولها می‌گردد.
همچنین کومارین فعالیت گلبولهای سفید، که مدافعان سیستم ایمنی هستند و سلولهای غیر طبیعی که سلولهای سرطانی از آن جمله می‌باشند را مورد هدف قرار می‌دهد را افزایش می‌دهد.
ماده دیگری که وجود دارد استیلنیک(Acetylenics) است که مشاهده شده است در متوقف نمودن رشد سلولهای سرطانی موثر است.
چگونه کرفسی تهیه کنیم و چگونه آن را ذخیره نماییم ؟
کرفسهایی را انتخاب نمایید که ترد و خشک باشند و بتوان به راحتی آنها را از هم جدا نمود. ساقه‌های کرفس باید در کنار هم و متصل باشند و جدا از هم نباشند. برگهایش باید سبز شاداب باشند و عاری از برگهای زرد و قهوه‌ای باشد.
بعضی مواقع در کرفس قسمتهای سیاهی دیده می‌شود که به آن قلب سیاه گفته می‌شود و توسط حشرات در آن بوجود می‌آید. برای مطمئن شدن از خراب نبودن کرفس بین ساقه‌های آن را نگاه کنید که نقطه‌های قهوه‌ای و سیاه در آن دیده نشود.
خواص درمانی کرفس
برای نگهداری کرفس آن را در ظرفهای دردار بگذارید و یا بصورت خرد شده در کیسه گذاشته و در فریزر نگه داری نمایید. برای نگهداری کرفس مطمئن باشید که کرفس خشک است زیرا حتی مقدار کم آب در کرفس، مواد مغذی آن را از بین می‌برد.
خواص آب کرفس
برخی از خواص آب کرفس:
با سرطان مقابله می‌کند: طبق یافته‌های محققان در دانشگاه نیوجرسی، کرفس دارای ترکیباتی است که از پخش سلولهای سرطانی پیشگیری و دارای ترکیبی به نام استیلنیکس است که رشد سلولهای تومور را متوقف می‌کند .
سطح کلسترول را کاهش می‌دهد: تحقیقات نشان داده‌اند که وجود ترکیب شیمیایی در کرفس، به نام “بوتیل فتالید” باعث کاهش سطح کلسترول بد و زیانبارخون می‌شود.
به هضم غذا کمک می‌کند: طی زمان آبگیری، مواد مغذی خاصی در فیبر این گیاه آزاد می‌شود که به اجابت مزاج کمک می‌کند و به این ترتیب از آب کرفس می‌توان به عنوان یک ملین طبیعی و ضد یبوست استفاده کرد.
ادرار آور است: پتاسیم و سدیم موجود در آب کرفس تنظیم کننده‌های قوی مایعات بدن هستند و به تولید ادرار کمک میکنند و بدن را از وجود مایعات اضافی خلاص میکنند.
ضدالتهاب است: آب این گیاه در موارد التهاب مفاصل و انقباض عضلانی ماهیچه استفاده می‌شود و همچنین سختی التهابات در بیماریهایی مانند آسم و آرتروز را کاهش می‌دهد.
فشارخون را کاهش می‌دهد: تحقیقات نشان می‌دهد مصرف روزانه آب کرفس به مدت یک هفته، تاثیر فوق‌العاده‌ای روی پایین آوردن فشارخون خواهد داشت.
رفع بی‌خوابی می‌کند: مواد معدنی موجود در آب این گیاه، خاصیت آرام بخشی روی سیستم عصبی دارند.
به کاهش وزن کمک می‌کند: با مصرف روزانه آب کرفس، ولع خوردن شیرینی‌جات، از بین می‌رود.
از ایجاد سنگ جلوگیری می‌کند: مصرف آن به شدت به افراد درگیر با سنگ کلیه و سنگهای مجاری ادراری توصیه می‌شود. آب کرفس از بین برنده قوی سموم بدن و به دنبال آن شکستن و حذف سنگ‌ها در بدن می‌شود.
خواص دیگر کرفس :
تجربه نشان داده است که کرفس و غذاهای حاوی آن بوی بد دهان را از بین می‌برد که احتمالاً به دلیل ترکیب موادی که در معده تولید می‌شوند با مواد معطر کرفس است. این گیاه حاوی ویتامین (ث) زیادی است و به همین دلیل مصرف آن به تقویت لثه ها کمک کرده و از بروز بیماری اسکوربوت پیشگیری می‌کند. مصرف کرفس همچنین به افراد کم خون، توصیه می‌شود.
اسیدهای چرب فرار موجود در این گیاه، محرک اشتهاست.
پتاسیم موجود در کرفس علاوه بر تحریک ادرار باعث کاهش فشار خون می‌شود و به همراه گوگرد موجود در آن بیش از همه برای بیماران مبتلا به نقرس و افرادی که از دردهای مفصلی و روماتیسم رنج می برند، توصیه می‌شود.
این گیاه دارای خاصیت ضدمیکروبی است و در بهبود آسم و سرماخوردگیهای ریوی مناسب است. آب کرفس به صورت غرغره برای رفع گلو دردهای خشک به دلیل خاصیت ضدعفونی کننده اش مفید است. همچنین آلودگی میکروبی ضعیف در روده نیز در اثر تریپین از بین می‌رود.
این گیاه حاوی درصد بالایی فیبر است، بنابراین ملین بسیار مناسبی به شمار می‌آید و مصرف برگ و ساقه های کرفس در مورد کسانی که از ناراحتی های گوارشی نظیر یبوست رنج می‌برند بسیار نافع است.
کرفس همچنین ضد نفخ است و تب را پایین می‌آورد. مصرف آن به خصوص به افراد درگیر با بیماریهای قلب و عروق و بالا بودن چربی‌های خون بسیار توصیه می‌شود، این گیاه از تصلب شرائین جلوگیری می‌کند.
ویتامین B6 و اسید پانتوتنیک موجود در آن به همراه منیزیوم و کلسیم اثر مثبتی در تقویت ماهیچه ها داشته و دارای اثرات شگرف در آرامش روانی است.
نقش بسیار موثر دیگر این گیاه، تاثیر آن در کاهش وزن است؛ به حدی که افرادی که از 1 لیوان عصاره کرفس به همراه لیموترش به شکل هر روزه یا یک روز در میان در زمان استفاده از رژیم‌های کاهش وزن، بهره برده‌اند، یک تا دو کیلوگرم کاهش وزن علاوه بر میزان عادی داشته اند.
در برخی از متون به اثرات مثبت کرفس در تقویت نیروی جنسی مردان اشاره شده است، البته این موضوع تاکنون به اثبات نرسیده است.
روزی یک لیوان آب کرفس !
این گیاه به دلیل دارا بودن مقدار زیادی آنتی اکسیدان از سوی محققین آمریکایی به عنوان یکی از ده ماده غذایی که می تواند با سرطان مقابله کند، نام برده شده است. همچنین مصرف آن به شدت به افراد درگیر با سنگ کلیه و سنگ های مجاری ادراری توصیه می‌شود.
جوشانده این گیاه، گرفتگی صدا را درمان می‌کند و برای سرمازدگی مفید است. این گیاه حاوی فسفر بوده و در تقویت حافظه و ازدیاد هوش کارآمد است. در نسخ قدیمی به نقش افزایش دهنده شیر مادر، توسط این گیاه اشاره شده است.
تخم کرفس نیز دارای خواص مفید بی شماری است. تخم این گیاه حاوی کلسیم بالاست که ممکن است نقش مهمی در کاهش فشار خون ایفا کند، این تخم ادرارآور بوده و یکی از بهترین داروها برای پاک کردن اسید اوریک در بدن است؛ از این رو برای درمان نقرس و آرتروز و روماتیسم مناسب است. البته دانه کرفس در مواردی موجب سقط جنین می شود و به همین دلیل در دوران بارداری منع مصرف دارد.
خوردن کرفس برای بیماران مبتلا به صرع نیز مضر است زیرا حملات آنها را تحریک می‌کند. همچنین در افرادی که به ورم کلیه مبتلا هستند، منع مصرف دارد.
انواع کوهی این گیاه علاوه بر خاصیت ضددرد و التهاب، اثر کاهنده ای بر ترشح اسیدهای معده دارد. دانشمندان دریافته اند که مصرف گیاه کرفس کوهی ترشح اسید معده را کاهش می دهد و توصیه میکنند که افرادی که از ترشح زیاد اسید معده رنج می‌برند و به اصطلاح به زخم معده دچار هستند با وجودی که منع مصرف سبزیجات خام وجود دارد، به مصرف کرفس کوهی بپردازند.
در نسخ قدیمی اشاره شده است که برای ریشه کن کردن روماتیسم باید روزی 1 لیوان آب کرفس خام را تا 21 روز خورد.
همچنین یکی از پزشکان به نام لئونس کارلیه (LEOCE CARLIER) برای درمان سرمازدگی، پاشویه و حمام گرم کرفس را تجویز و توصیه می‌کند.
تخم کرفس،از همان گیاهی تهیه می‌شود که شاخ و برگ آن را مصرف می‌کنیم یا در طبخ غذا استفاده می‌کنیم.اگر هرگزشاخ وبرگ آن را در زیستگاه طبیعی اش مشاهده نکرده اید، باید خاطر نشان ساخت که کرفس نوعی گیاه نازک وکشیده است . این گیاه دارای سه تا پنج برگ متشکل از بخشهای متعدد و گلهایی دارای گلبرگهای سفید ریزاست.تخمهای کرفس از گلهای این گیاه تهیه و خیلی ریز با رنگ قهوه ای سیر با بوی قوی و خوشایند است.
ترکیبات گیاه
ترکیبات این گیاه عبارت است از : روغنهای سیال، فلاوونوئیدها،کلسیم، برم،آهن، لیمونین،سدیم،روی، اسید آلفا لینولنیک، ترپنین.
نکات احتیاطی
-اگر باردار هستید یا احتمال آن را می‌دهید، از مصرف این گیاه بپرهیزید.
-تخم کرفس،گیاه طبی بی خطری است. اما باید یک نکته را مد نظر قرار دهید که اگر به عنوان ادرار آور از آن استفاده می‌کنید،ابتدا با پزشک خود مشورت کنید. مواد ادرار آور می‌توانند پتاسیم بدن را که یک عنصر ضروری می‌باشد را کاهش دهند.
آی یانا